بررسی اثر نوع ریزنمونه، رقم، تنظیم کننده های رشد و ترکیبات محیط کشت بر کشت درون شیشه ای میخک (dianthus caryophyllus l.)

میخک (dianthus caryophyllus l.)به عنوان سومین گل شاخه بریده دنیا مطرح است و تکنیک های کشت بافت روش مناسبی را برای تکثیر این گیاه زینتی فراهم کرده است. در این پژوهش به منظور بررسی عوامل موثر بر ریزازدیادی و پدیده شیشه ای شدن در میخک، فاکتورهای مختلف بصورت آزمایش های جداگانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در مرحله اول به منظور ریزازدیادی، ریزنمونه های جوانه جانبی چهار رقم میخک در محیط کشت ms حاوی غلظت های مختلف baو یا کینتینهمراه با 1/0 میلی گرم در لیتر naa، 3 درصد ساکارزو 8 گرم در لیتر آگار کشت گردیدند. در این آزمایش ارقامeskimo mogr و prado aquila kgrبا میانگین 2/3 و 5/1 شاخساره تولیدی به ترتیب بیشترین و کمترین میزان باززایی را از خود نشان دادند. افزایش غلظت هورمون سیتوکنین از 1 به 4 میلی گرم در لیتر باعث افزایش تعداد شاخساره باززایی شده از 7/1 به 4/2 شاخه در هر ریزنمونه گردید. همچنین با افزایش میزان این هورمون، شیشه ای شدن از 12 درصد به 54 درصد افزایش یافت. سپس برای ریشه زایی شاخساره های تولید شده دو رقم میخک (eskimo mogr وinnove orange bogr) محیط کشت جامدms حاوی غلظت های مختلف هورمون naa و یاiba ، 3 درصد ساکارز، 8 گرم در لیتر آگار مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که ریشه زایی بستگی زیادی به ژنوتیپ ریزنمونه دارد و بیشترین درصد ریشه دهی برای رقم eskimo mogrدر محیط کشت حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر naa با میانگین 83 درصد و برای رقمinnove orange bogrدر محیط کشت حاوی 5/1 میلی گرم در لیتر iba با میانگین 98 درصد مشاهده گردید. در مرحله دوم جهت بررسی عوامل موثر بر پدیده شیشه ای شدن اثرات نسبت آمونیوم به نیترات و غلظت آگار و همچنین نوع درپوش و تعداد دفعات واکشت بصورت دو آزمایش فاکتوریل جداگانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش اول نشان داد که با افزایش غلظت آگار تا 12 گرم در لیتر، درصد شیشه ای شدن کاهش می یابد. اما درعین حالاثرات نامطلوبی روی رشد طبیعی ریزنمونه ها داشت.همچنین کاهش نسبت آمونیوم به نیترات باعث کاهش میزان پدیده شیشه ای شدنو افزایش میزان باززایی ریزنمونه ها گردید. نتایج آزمایشدوم نشان داد که انتخاب بهترین درپوش و تعداد دفعات واکشت وابسته به ژنوتیپ است و رقم mondeo kgr در واکشت اول و درپوش پارافیلم بیشترین شاخساره سالم و رقم prado aquila kgr در واکشت دوم و درپوش فویل آلومینیومی بیشترین شاخساره سالم را تولید می کند. در مرحله آخر اثرات نوع تنظیم کننده رشد و اندازه ریزنمونه بر کشت مریستم میخک مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که محیط کشت حاوی ga3، نسبت به محیط کشت حاوی baشاخساره های بلندتر و مناسب تری را برای برش نوک مریستم فراهم می کند و درعین حال میزان شیشه ای شدن نوکمریستم های کشت شده در محیط کشت حاوی ga3 کمتر از محیط کشت حاوی ba می باشد. همچنین با افزایش اندازه ریزنمونه، میزان شیشه ای شدن نیز کاهش می یابد.